Kis Uykusu (2014)Winter Sleep

öyle çarpıcı ki yüzümüze vurduğu gerçekler etkisine aliyor ister istemez.. karakterler hep birilerini hatırlattı. bazen kendimi bazen cevremdekileri ve sarstı.. Nejat İşler'in para sahnesi tüyler ürperticiydi.. O da iyi ki var :)

Sanat filmlerini sevmeyenlerin katlanması mümkün olmayan bir yapım. Isminin de vurguladığı gibi "aydın" bir insanın taşrada içine kapanık, kitap ve yazı eksenli hayatı; ondan kopuk olarak kızkardeşi ve eşinin kendi iç sıkıntıları ve yalnızlıkları. Kız kardeş hiçbir şey yapmaz ve kendini geçmiş ve gerçekleşmeyen olasılıklar üzerine yorar, aydın'ın eşi Nihal yardım kampanyaları ile kendini avutur. 3 karakterde içlerindeki boşluğu dolduramaz. Ilk izleyişte jack London ve Shakespeare'e yapılan göndermeler bilinçli izleyici tarafından fark edilir. Karşılıklı diyaloglar uzun yer tuyuyor ama kendinizi suç ve ceza okur gibi hissedip akıl oyunlarına dönüşen diyalogları hevesle takip ederken buluyorsunuz. Ayrıca aydın/halk ikilemi de gördüğüm kadarıyla önemli bir yer tutuyor filmde. Nihal ve kızkardeşi acımasızsa yüzüne vuruyor aydın'in kafasındaki teori ile yaşamsal pratiği arasındaki farkı. Halkı ve kültürünü savunmaktan söz eder aydın ama halkı da küçümser bir yandan. Kemal tahir ve Oğuz Atay'da gördüğümüz Türk aydını eleştirisine paralel fikirler görüyoruz. Aydın'ın kitabının adının bozkırdaki açan çiçek(tam olarak böyle olmayabilir) olması ile kemal Tahir in bozkırdaki çekirdek kitabı arasında ironi varmı bilmiyorum ama düşünsel manada paralellik ortada. Mesela aydın elinin altında bulunan mülklerle ilgili işleri avukatlarına ve yardımcısına devredip köylü ile iletişimden kaçıyor. Tabi birde aydın'ın birseyleri telafi etme çabaları, Nihal'in tüm kibarlıklarına rağmen aydın'ı acımasızca dışlamasi da oldukça ilgi çekici. Kadın erkek ilişkilerine dair psikolojik bazı çözümlemelere dayanak oluşturur mahiyette. Şahsım adına kaçırılmaması gereken mükemmel bir film.

Kış Uykusu, Nuri Bilge Ceylan'ın (kısaca NBC) son filmi. Oldukça sağlam ve başarılı bir film çıkmış ortaya ve de bunu Cannes festivalinde aldığı Altın Palmiye'de bunun kanıtı.

Şimdi karşımızda bol ödüllü ve eleştirmenler tarafından olumlu eleştiriler alan bir film var. Fakat yine de beklentileri çok tutmamak lazım. Karşımızdaki bir NBC filmi. Bir Zamanlar Anadolu'da filmini çoğunuz bilir. NBC o filmi oldukça sade bir tonla işlemiş. Şimdi insanın aklına bu filminde oldukça sade olabileceği fikri ve de 196 dakika süresi akıllarına gelince insan bir çekiniyor. Fakat herkes değişebilir, her film farklı şekilde çekilebilir. NBC değişmiş, bu filmi oldukça farklı bir şekilde çekmiş onu açıkça görebiliyoruz bu filmde.

Filmin fragmanı veya konusu biraz gizemli kaçsa da özeti şöyle yazılmış: Aydın emekli bir tiyatrocudur; oyunculuğu bıraktıktan sonra Kapadokya'ya babasından yadigar kalan butik oteli işletmek için geri döner. Aydın o günden sonra başlayan kış uykusu bu gözlerden ırak otelin içerisindeki gündelikleriyle, kah yerel bir gazeteye köşe yazıları yazarak kah her zaman niyetlendiği ancak bir türlü başlayamadığı tiyatro tarihi kitabını yazmayı düşünerek geçer. Tüm bu süreçte hayatında iki kadın vardır: Kendisine her anlamda uzak ve soğuk davranan genç karısı Nihal ve boşandıktan sonra yanlarına taşınan kız kardeşi Necla... Kışın bastırması ve artan kar yağışı bu küçük taşrada en çok Aydın'ın sinirlerine dokunur ve onu uzaklara gitmeye teşvik eder...

Öncelikle filmin yazılan özeti (yani konusu) pek de doğru sayılmaz. Film bambaşka. Aslında konunun böyle yazılmasına da hak veriyorum çünkü film öyle enteresan ve sürükleyici ki... Konu yazmak yetmez yani. Film de aslında etkileyicilik payını bu biraz basit olan konusundan alıyor. NBC, seyirciyi hiç sıkmadan bu konuyu 196 dakikanın içine öyle güzel yaymış ki (müthiş ötesi ve içten olan oyunculuklar ve manzaralar ile birlikte) ortaya sinema dalında güzel bir sanat eseri çıkmış.

Bu arada filmin oyunculuklarına pek değinmedim de. Oyunculuklar tek kelime ile oldukça içten hem de profesyonelce. -tek kelime değil de beş kelime diyebiliriz- Son zamanlarda izlediğim filmlerin içinde en iyi canlandırmalar bu filmde. Zaten başrolde Haluk Bilginer, Demet Akbağ ve Melisa Sözen gibi usta oyuncular var.

Filmin neredeyse tamamı Haluk Bilginer'in karakteri Aydın'ın gözünden anlatılıyor ve o sahneler de oldukça başarılıydı. Gerçi yan karakterlerin de kendi başlarına sahneleri de var tabii ki (Demet Akbağ ile Melisa Sözen'in karakterinden bahsediyorum) Aydın karakteri yaşlanmış, eskiden oyuncu olan (o tiyatrocu denilmesini tercih ediyor) biri. Kapadokya'da otel işleten mutlu biri sayılır ve bir de hayatında da 2 kadın var. Eskiden severek evlendiği genç eşi Nihal (Melisa Sözen canlandırıyor) ve kız kardeşi Necla. (Demet Akbağ) Nihal, o kadar içine kapanık ve biraz da karanlık bir karakter. Necla ise Aydın'ın yazdığı köşe yazılarının bazılarında yardımcı oluyor ve tam anlamıyla dırdırcı birisinin teki.

Dirdırcı demişken filmde Aydın ile Nihal'in ve -ayrı sahnede- Necla'nın konuştuğu 15 dakikalık uzun bir sohbet var. Seyircilerin bazıları bu sohbetten sıkılabilirler çünkü sohbet sonsuza kadar sürecekmiş gibi duruyor. -Aydın ile Nihal konuşurken Aydın'da bu sohbetin sonsuza kadar süreceğini düşünmüştü- Fakat her şeyin bir sonu var. Bu sohbetler de biraz derin ve karakterlerin kişilikleri hakkında yapılan sohbetler olduğu için biraz da önem taşıyor sayılır.

Neyse. Bu sohbetler dışında gerisi Aydın'ın yaşadıkları ile çevresindeki insanların durumu ile ilgili. O sahneler de keyifle izlettiriyor kendini. Tabii ki müthiş manzaralar ile. Görüntü yönetmenini de buradan ayrıca kutlamak isterim buradan. Oldukça etkileyiciydi manzaralar.

Yani kısaca anlayacağınız Kış Uykusu'nun hem övülecek hem de anlatılacak çok yanı var. E malum, süresinden. Şimdi eğer festival filmleri veya NBC filmleri seviyorsanız bu filme çoğunuz çoktan gitmiştir. Gitmeyenler içinse önyargıları kırıp bu 196 dakikalık filme gitmenizi tavsiye ediyorum. Kendini sıkmadan izlettiren ve hikayenin derinine inen müthiş bir film bu. Yani ben ne kadar filmin bazı yerlerini anlamasam da beni etkilemeyi başardı. İzlemenizi tavsiye ediyorum. 4.5/5

Kış Uykusu izleyiciyi derin bir düşünce ve içsel bir hesaplaşmaya davet ediyor. Nuri Bilge Yalnızlık kavramını farklı kişiliklerle ve farklı yaşam tarzları üzerinden öyle güzel bir dille işlemiş ki filmi izlerken derin bir yalnızlık hissetmemek mümkün değil. Bütün oyuncuların başarılı bir iş yaptığı bir gerçek fakat Melisa Sözen gerçekten mükemmel bir oyunculuk sergilemiş. Son olarak Kış Uykusu Altın Palmiyeyi gerçekten hak etmiş demekten başka bir şey kalmıyor.

Nadir Sarıbacak ve Haluk Bilginer döktürmüşler filmde. Yine Nuri Bilge'nin harika gözü...Ürgüp'e bayıldım. Her zaman ki gibi film çektiği yerleri ilahlaştırmış Nuri Bilge...