Manhattan (1979)

Woody Allen'ın dilinden, kaleminden onun tarzında birçok insanın içinde bulunduğu ve yaşadığı ilişkileri bir yerde ya da çevrede toplamış, onun gözünden izliyoruz. Bakış açısı, anlatmaya çalıştığı, özdeşleştirdiği ilişkiler, ekonomik yapı, çatışmalar, verdiği mesajlar yaşadığımız topluma göre bu kadar naif ve yumuşak gelmeyebilir. Ama vallahi de günümüz daha vahim bence.

Woody Allen kadın erkek ilişkilerini çok iyi çözmüş bir adam. Bunu her filminde görüyoruz. Ne desem ki, aforizmaları, gel-git ilişkileri, subliminal ya da değil mesajlarıyla klasik bir Woody Allen filmiydi. Hepsinde olduğu gibi yine severek izledim. Cümleleri de özenle takip ettim. Her filminde kendimden ve ilişkilerimden en az bir şey görmek daha çok sevmeme sebep oluyor filmlerini. Tabii biz bu kadar marjinal yaşamıyoruz ama bazı davranışları birkaç seviye yumuşatırsak, kendimizden bir şey bulmak daha mümkün hale geliyor. İzleyenler ya çok sevecek, ya nefret edecek kanımca. Bakalım hangi tarafta olacaksınız:)

Renklerini yitiren bir şehir, değerlerini yitiren bir insandır. Woody Allen'ın insanın yitirdiği öz saygısını ciddi travmalar ve ahlak sorunsalı içinde anlattığı belki renksiz ama kesinlikle tek renkte de sunmadığı film.. Manhattan.. tüm sınıfsal yapılarda insan bulmak mümkün. İsaac'ın istifası ve yeni bir hayata başlaması ile aslında sınıfsal çöküşü de doğru orantılı. İşten ayrılmak ile ayrılmak çağrışımları yapıyor. Ayrılık filmin en başta gelen teması. Ayrılmak, birleşmek / birleşmek, ayrılmak / ayrılmak, ayrılmak / birleşmek, birleşmek.. Bir toplumun herhangi bir birimini dışlamak aslında bunu yapan insanlarla birleşmeyi, herkesin birleşerek yaşadıkları bir şehirdeki uyumsuzluğu ve insanların birbirlerini ötekileştirmesi, İnsan ilişkilerinde birinden ayrılarak statüde de ayrılması ve hayatımızı birleştirdiğimiz bir kavramla özdeşleşmek için sahte davranmak.. İsaac iki boşanma yaşamış karısından, oğlundan ayrılmış, Yale, Mary'den ayrılmış, İsaac yaşantısından ayrılmış ve tabi Manhattan da birimlere ayrılmış. İsaac Tracy'den de ayrılacaktır. Alt, orta, üst sınıf ne ararsan herkes iç içe.. Gelişmekte olan şehrin ekonomik yapısı, yüksek binalar, pahalı restorantlar, seksi kadınlar, iş ilişkilerini güçlendirmek için oynanan tenis bunların hepsi modern bir dünyayı simgeliyor ve bu dünyanın çöküşü, şehirde yaşayan insanların ahlakçı gibi görünüp konformist, narsist, iki yüzlü, pragmatist, oportünist, nihilist olmasından kaynaklı. İsaac için kitapta geçen sözler liberal yahudi paranoyası, bencil mizantrop, şovenist, narsist ve nihilist tanımı aslında aydın, duyarlı, sanatçı görünen kimselerin göründüğü gibi olmadığı ve yalandan duyar kastıkları durumunu çok net ifade ediyor. Dalton isimli okul, lağımın aktığı nehirden ele bulaşan dışkı, sürekli yağan yağmur, kaotik sesler bize suç ve pişmanlık olgularını sunuyor. 17 yaşında bir kızla birlikte olan orta yaşlı bir adamdaki ihtiyaç kavramı, yalandan yapılan sanatsal eleştiriler, aldatma gibi ahlaksızlıklar ön planda ve arka plana atılan karakter, şahsiyet. Zaten yazılan yozlaşan değerler kitabı da bunu açıyor. Dört arkadaşın ilişkisi Manhattan'ın dört ayrı insan modelinin uyumlu gibi görünen ama asında birbirlerinden hoşlanmayan, yalanlar söyleyen sahte dostlukları dolayısıyla da özgecilikten bir haber yaşayan benmerkez kişiliği sunuyor. İsaac'ın kıza sürekli Londra'ya git kendini keşfet deyişiyle filmin sonunda dediklerine ters düşmesi tutarsız karakterini gösteriyor. Gerçek hayattan kesitler sunarken bunu sessiz sinemanın müzikleri ile insanları gülünçleştirerek veriyor. Dahice. Sunulan fırsatları elimizden kaçırdığımızda kendi çıkarlarımıza göre hareket ediyoruz ve işimize geldiği gibi konuşuyoruz. Bu da yozlaşmanın ilk sırada gelen nedeni aslında.. Modern dünya bireylerinin kolaycılığı..

woody allen, hayatın rutini içindeki evlilik, arkadaşlık, sevgililik gibi insan ilişkilerini, belki biraz ahlak kavramı etrafında ama kesinlikle toplumsal tabulardan sıyırarak, keyifli bir dille anlatmış yine. izlenesi

17 yaşındaki bir kızla 42 yaşındaki bir adam
evli- çocuklu bir erkekle bekar bir kadın
42 yaşındaki bir adamla bekar bir kadın
çocuklu bir kadınla bir kadın
..
kimin eli kimin cebinde bir film

Çarpıcı..